Een fijne dag verder...

Een fijne dag verder

De dokter kijkt op zijn beeldscherm en somt snel de afgelopen afspraken en onderzoeken op. Dan kijkt hij van zijn computer en zegt tegen Noud: De uitslagen zijn niet goed. Het spijt me. U heeft prostaatkanker.

Bam!

Hoewel dat natuurlijk één van de mogelijke uitslagen was hakt het er vol in. We worden meegenomen door de oncologisch verpleegkundige – ook al zo´n onheilspellende benaming – en zij probeert nog wat geruststellende dingen te zeggen zoals ‘prostaatkanker is een heel andere kanker’ en ‘je kunt nog heel wat jaartjes mee’, maar de ongerustheid heeft zich een vaste plaats bezorgd in onze hoofden.

Als we een beetje verdwaasd in de auto zitten besluiten we dat we eerst maar een paar boodschappen moeten doen. Aan de kassa zegt het meisje ‘Een fijne dag verder´…

De volgende stap wordt een scan. Waar zit de kanker allemaal. De uitslagen van die scan zullen bepalen wat de behandeling wordt. Of, zoals Noud zegt, ‘of er een behandeling komt´. De oproep voor de scan kan een paar weken duren. Na de scan worden de resultaten door een aantal medici besproken en maken ze een plan. Een week – uiterlijk – daarna komt er een afspraak waarin de resultaten en het behandelplan worden besproken. Maar het is vakantie en het duurt allemaal wat langer.

Wat er aan vooraf ging

Tijdens een gezellig etentje in het voorjaar bij onze vrienden Nienke en Sybe in Dokkum valt het Nienke op dat Noud wel erg vaak naar het toilet gaat. Eerlijk is eerlijk, vriend Jaap Willem op Madeira had daar ook al wel eens op gezinspeeld. Maar Nienke is heel duidelijk: je moet echt naar de huisarts. Half mei is er en afspraak. Er wordt bloed afgenomen voor een test, en de prostaat wordt getoucheerd. Die is licht vergroot, en na een week komt de uitslag van de bloedtest: een PSA waarde – dat is de 'telltale' voor prostaatproblemen – van 28.

De norm is 3. Trek je conclusies. Na een dag of tien is er een consult bij de uroloog. Die zegt ook dat de prostaat niet belachelijk groot is, maar hij zegt erbij dat hij dit met een PSA van 28 niet kan laten lopen. Weer een week later worden er 12 biopten afgenomen, en weer twee weken later krijgen we dus de onheilspellende uitslag. We besluiten maar even te gaan varen. Zo kunnen we de zinnen wat verzetten en het moordende wachten – want dat is het – van wat afleiding voorzien. Die afleiding krijgen we ruimschoots, en daarover staat van alles hier straks (ben  nog bezig) geschreven. We moeten wel zorgen dat we in de buurt van fatsoenlijk openbaar vervoer blijven. Vriendin Berendien bied taan om ons van waar we dan op dat moment ook zijn naar Leeuwarden te brengen voor de scan – en weer terug naar de boot.

Zo gebeurt het. We liggen op dat moment in Amsterdam. De afspraak is vroeg in de middag, niet ongunstig. We maken er uiteindelijk een redelijk gezellige dag van. We zijn zelf verbaasd dat dat nog wel lukt, hoewel de eerlijkheid gebied toe te geven dat over alles wel een beetje een grauwsluier ligt. Want je denkt altijd dat je meer tijd hebt. En soms heb je die dan niet. De uitslag van de scans – het zijn er twee: een PET-scan en een CT-scan – laten ruim twee weken op zich wachten. Noud is niet optimistisch. ‘Ik rook en ik drink, zegt hij, ‘dus nu komt er longkanker én leverkanker bij. Dat kan bijna niet anders’. De spanning neemt per dag toe. We zijn al vanaf half mei bezig en ‘bijltjesdag’ is 7 augustus. Te lang allemaal.

De afspraak op 7 augustus is pas laat in de middag. Ik denk niet dat we ooit zo´n lange dag hebben gehad. En door vakanties was deze afspraak met een andere uroloog en een andere oncologisch verpleegkundige. Maar dat mag uiteindelijk de pret niet drukken: tot onze grote opluchting is de prostaatkanker niet uitgezaaid. Er zijn ook geen andere enge kwalen tevoorschijn gekomen. Dus we kunnen weer ademen. De behandeling wordt niet écht een pretje, een dikke serie bestralingen en een hormoonbehandeling die anderhalf jaar gaat duren, maar we durven weer verder dan een paar maand vooruit te kijken.

We eten mosselen met frites aan boord, veel leuker dan uit eten – en morgen gaan we weer varen. We moeten rekening houden met weer een oproep voor het begin van de bestralingen, en als die aanvangen liggen we met de boot in Drachten, op de plek die ons heel lief door Chiel en Anneke Bolt van de gelijknamige jachtwerf in Bûtenstfallaat (Drachten) ter beschikking is gesteld. De komende winter zal organisatorisch wel wat lastiger worden, controles en vervolgafspraken zullen zeker voor wat extra retourtjes Madeira-Nederland zorgen. Er zijn erger dingen. 

stilgehouden 

We hebben het verhaal tot vandaag stilgehouden. In de beginfase hadden we zelf al meer vragen dan antwoorden, en - hoe goed bedoeld ook - we hadden er geen zin in om nog meer vragen van de buitenwereld te krijgen waar we ook geen antwoord op hadden. Ook geen zin in raadgevingen waar dan vaak kwistig mee wordt gestrooid en waar je natuurlijk niets mee kunt. Nu we meer duidelijkheid - en perspectief - hebben vonden we het ook tijd om iedereen op de hoogte te brengen. Jullie begrijpen dat vast wel.  

 

Update 29 augustus: de intake in het Radiotherapeutisch Centrum Leeuwarden

Vandaag was Noud eindelijk aan de beurt voor de intake in het bestralingscentrum. De arts nam alle ins en outs van het traject door, en ze was gelukkig erg duidelijk en heel benaderbaar, en gelukkig ook niet zonder humor.

Het gesprek was een dik uur. We zullen jullie de details besparen, maar het traject wordt als volgt: Op 17 september worden er markers aangebracht in de prostaat, op 23 september een CT-scan en een MRI-scan om te kijken of alles goed zit en om het bestralingsplan in kaart te brengen. Vanaf een week daarna beginnen de daadwerkelijke bestralingen en dat worden er 20. Elke werkdag één. 

Zes weken na de laatste bestralingsdag moet de PSA waarde opnieuw worden gemeten, maar de arts zei vanmorgen dat dat gewoon op Madeira kan. En als de resultaten in Leeuwarden zijn, kan het bijbehorende consult gewoon telefonisch. 

De soort tumor is bij lange na niet de hoogste trap van agressiviteit, maar valt wel onder 'hoog risico' als het gaat om uitzaaiingen. Daarvoor dient de hormoonbehandeling. Die is meteen na 7 augustus al begonnen. Wat die doet, is het stilleggen van de tumor, zodat 'ontsnapte' cellen, die er altijd zijn, zich niet als uitzaaiing ergens anders gaan vestigen. Prostaatkanker wordt namelijk gevoed door testosteron, en de hormoonbehandeling neutraliseert die, zodat de kanker wordt 'uitgehongerd´. De bestralingen moeten beginnen binnen drie maanden na de start van de hormoonbehandeling, en dat halen we makkelijk. 

We zullen dus de maand oktober wel zoet zijn met de bestralingen, en we verwachten niet voor half november naar Madeira te kunnen afreizen. Mogelijk zelfs nog wat later. Het is niet anders. 

Vervolgens komen we (of Noud alleen, afhankelijk van hoe het er dan mee is) begin februari kort naar Nederland. De tweede hormoonbehandeling wordt door onze huisarts in Drachten gezet en dat laten we vooralsnog liever niet op Madeira doen, hoewel de oncoloog-radioloog ons vanmorgen zei dat ze daar totaal geen bezwaar tegen heeft. 

Als de volgende afspraken achter de rug zijn schrijf ik hier wel weer een update zodat je op de hoogte blijft.

Update 13 oktober 2024: tanden en bestralingen 

Het had dit jaar allemaal wel wat minder gemogen voor Noud. Naast de onderzoeken bij de uroloog en de oncoloog/radioloog kwamen er ook nog wat ongezellige tandartssessies om de hoek kijken. Hij was al een tijdje onder behandeling bij een nieuwe tandarts, een nauwkeurige dame die probeerde Nouds gebit zo lang mogelijk in de vaart te houden. Maar toen ze hoorde dat Noud een serie bestralingen tegemoet ging zei ze: 'Dat kan je immuunsysteem niet aan. Je hebt kleine ontstekinkjes in je bovenkaak. Nu houden die zich koest, omdat je immuunsysteem ze wel aan kan. Maar als je straks de bestralingen krijgt heeft je immuunsysteem wel wat anders te doen. Dan ga je heel veel last krijgen. Conclusie: alles moet eruit en je moet een bovenprothese. Dat kon er ook nog wel bij. Zelf zet Noud er vaart achter: happen, beet bepalen, kleur uitzoeken, afspraken vastleggen. Op 2 oktober is het uur U. Trekken en meteen plaatsen. En op 3 oktober de eerste bestraling. 

We zijn 10 dagen verder. Op 2 oktober kwam Noud haast opgetogen terug van de tandarts. Het nieuwe gebit past prima, zelfs kon er al wat gegeten worden, die eerste dag, en sindsdien gaat het steeds beter. Het ziet er goed uit, en afgezien van wat kleine initiële ongemakken gaat het goed.

 

Ook de bestralingen gaan tot nu toe zonder veel hiccups. Na de eerste twee keer rijdt Noud er zelf heen, maar we houden het in de gaten want de bijwerkingen zullen de komende week wel de kop op gaan steken, volgens de oncoloog/radioloog. Als dat gebeurt dan rijd ik weer. Op 30 oktober is de laatste bestraling; 1 november gaat Heerenleed het water uit en 3 november gaan we van boord; via Arnhem naar Zevenbergen. We houden jullie op de hoogte.

Courage

A fortnight ago I visited one of my favourite places in Funchal: the Fado house ‘Sabor a Fado´. I am always impressed and mostly also quite moved by the music, and I am always over-the-moon happy that I manage to understand most of the lyrics. Which, at least for me, are an indispensable element of the Portuguese Fado songs. Though there are many cheerful Portuguese songs – and they do sing these at Sabor a Fado – the word Fado means fate and the music is often laden with a warm kind of sadness and nostalgia, for which only the Portuguese have an adequate word: Saudade.

One of my favourites is a fado called ‘Meu Amor Marinheiro’(my sailor love), where the left-behind woman cries out after her lover at sea. When owner and first fadista Alexandra Sousa sings this fado, you can sense that she knows about loss in her life, and the lyrics gain a depth that a much younger girl might not manage.

Usually, by non-Portuguese, Fado is thought to be sung by women. But there are many male fadistas, and the male voice lends a completely different quality to most fados. Less drama, but often with a subdued and subtle emotion. For some time now, much to my husband's and my own delight, Sabor a Fado also has a male fadista. His name is Nelson Lume and you can look him up on Facebook. His must be in his early forties, is unapologetically gay and a bit of a ‘bad boy’. That is why I should not have been surprised. But there he was, standing straight up, waiting for the intro to give him his cue, and I? A sat there open-mouthed as I recognised the music and I knew what was coming. Meu Amor Marinheiro. Written as a woman's song, he did not change a syllable and made us believe every word. A man crying out after his man at sea. Wow! What a courage! I know I wrote a story called ‘Fuck All’, but writing something from the safety of your kitchen table is one thing, actually standing up to a bunch of strangers and tell the story, that is ‘Fuck All’ sublimated. And shamelessly sensitive.

I had stored this evening's event into the back of my mind. And it stayed there until yesterday. Surfing the net, a YouTube thumbnail caught my eye. It said ‘Mon Légionnaire’ (Edith Piaf) by Lillian. Many will think Lillian is a girl's name, but it isn't. And the thumbnail featured a young boy. Curious, I clicked the link. It turned out to be a recent episode of The Voice of France. Featuring Lillian singing ‘Mon Légionnaire’. Made famous by Edith Piaf, who sung about her Légionnaire back in 1937 (referring to a soldier of the legendary French Foreign Legion) who loved her for one night and then left into the sunny morning, only to be found dead in the desert.

And here is this angelic and innocent looking boy, only 18 years old, owning the song. The ‘Voice’ coaches were gob-smacked. And I clicked 'replay´. And again.

 

The boy did not just sing the song, he lived it. He put paid to any frown upon one-night stands, hang on, to gay one-night stands, an the way he briefly closed his eyes when he told us ‘he was so beautiful and he smelled so good of warm sand’ told me this was genuine. You could see the boy needed a second to come back into himself after the last notes died. 

 

A bitter-sweet story.  And here is an 18 year old boy, 87 years later, and turns it into a thing of incredible beauty.  

When I was 18, and when I was forty, I could not have gathered enough courage to do a thing like this. And even today, society is not really ready for such candour, and I wonder if it ever will be. But I thank the powers that be that the world has produced a Nelson and a Lillian, and that I live to see the day. 

 Nederlandse versie hier.

links: 

• lyrics and YouTube for 'Meu Amor Marinheiro´
• original and full lyrics of Edith Piaf´s 'Mon Légionnaire and Youtube
• link to Lillian performing for 'The Voice of France' 

 note: 

Probably for the sake of the 'Voice' show, the lyrics of 'Mon Légionnaire' have been considerably shortened. I would love to  hear, but above all see, Lillian doing the full song. I am sure it will be a sight to behold!

Moed

 

Twee weken geleden was ik op één van mijn favoriete plekken in Funchal: het Fadohuis 'Sabor a Fado'. Ik ben altijd onder de indruk en meestal ook behoorlijk geraakt door de muziek, en ik ben altijd weer blij dat het me meestal lukt om de teksten te verstaan. Die zijn, voor mij althans, een onmisbaar element van de Portugese fado. Hoewel er veel vrolijke Portugese liedjes zijn - en die zingen ze ook bij Sabor a Fado - betekent het woord Fado noodlot en is de muziek vaak beladen met een warm soort verdriet en nostalgie, waar alleen de Portugezen een geschikt woord voor hebben: Saudade.

Een van mijn favorieten is de fado 'Meu Amor Marinheiro' (mijn geliefde zeeman), waarin een achtergebleven vrouw roept om haar geliefde op zee. Als eigenaresse en eerste fadista Alexandra Sousa deze fado zingt, merk je dat ze weet wat verlies is in haar leven, en de tekst krijgt een diepte die een veel jonger meisje misschien niet voor elkaar zou krijgen.

Niet-Portugezen denken meestal dat fado altijd door vrouwen wordt gezongen. Maar er zijn veel mannelijke fadista's en de mannenstem geeft de fado's een heel andere lading. Minder drama, maar vaak met een ingetogen en subtiele emotie. Sinds enige tijd heeft Sabor a Fado ook een mannelijke fadista, en Noud en ik zijn daar dol op. Zijn naam is Nelson Lume en je kunt hem opzoeken op Facebook. Hij moet begin veertig zijn, is onbeschaamd homo en een beetje een 'bad boy'. Daarom had ik eigenlijk niet verbaasd moeten zijn. Maar daar stond hij, trots rechtop, wachtend op het eind van de intro, en ik? Ik zat daar met open mond omdat ik de muziek herkende en wist wat er ging komen. Meu Amor Marinheiro. Geschreven als een vrouwenlied, maar hij veranderde geen lettergreep en we geloofden elk woord. Een man die roept om zijn zeeman. Wauw! Wat een lef! Ik weet dat ik een verhaal heb geschreven dat 'Fuck All' heet, maar iets schrijven veilig achter je keukentafel is één ding, maar gewoon voor een stel vreemden gaan staan en je verhaal vertellen, dat is 'Fuck All' gesublimeerd. En schaamteloos gevoelig.

Ik had die avond in mijn achterhoofd opgeslagen. En daar bleef hij tot gisteren. Toen ik over het net wat aan het surfen was viel mijn oog op een YouTube thumbnail. Er stond 'Mon Légionnaire (Edith Piaf) door Lillian' bij. Jullie zullen wel denken dat Lillian een meisjesnaam is, maar dat is in het Frans niet zo. Een meisje zou Lilliane heten, met een extra -e. En op de thumbnail stond de foto van een jongen. Nieuwsgierig klikte ik op de link. Het bleek een recente aflevering van The Voice of France te zijn. Waarin Lillian 'Mon Légionnaire' zingt. Beroemd gemaakt door Edith Piaf, die al in 1937 zong over haar Légionnaire (verwijzend naar een soldaat uit het legendarische Franse Vreemdelingenlegioen) die haar één nacht beminde en toen vertrok de zonnige ochtend in, om later dood in de woestijn te worden gevonden.

En hier is een angelieke en onbevangen jongen, pas 18 jaar, die zich het lied volledig toeëigende. De 'Voice'-coaches waren sprakeloos. En ik klikte op 'replay. En nog eens. 

De jongen zong het lied niet alleen, hij beleefde het. Hij maakte korte metten met alle gefronste wenkbrauwen over one-night-stands, laat staan over gay one-night-stands, en toen hij even zijn ogen sloot en vertelde dat 'hij zo mooi was en zo lekker naar warm zand rook' wist ik dat het echt was en hij een moment herleefde. Toen de laatste noot verstomde kon je zien dat de jongen even nodig had om weer tot zichzelf te komen.

Een bitterzoet verhaal. En een jongen van 18 zingt hetzelfde lied 87 jaar later en maakt er iets ongelooflijk moois van.

Toen ik 18 was, én toen ik 40 was had ik niet genoeg moed kunnen verzamelen om zoiets te doen. En zelfs vandaag is de maatschappij nog altijd niet klaar voor zulke openhartigheid, zal het misschien nooit zijn. Maar ik dank de hogere machten dat de wereld een Nelson en een Lillian heeft voortgebracht en dat ik dat mag beleven.

English version here.

links:

• tekst en YouTube voor 'Meu Amor Marinheiro´
• originele en volledige tekst van Edith Piaf´s 'Mon Légionnaire and Youtube
• link naar Lillian´s optreden voor 'The Voice of France' 

noot:

Waarschijnlijk ten behoeve van de 'Voice' show is de tekst van 'Mon Légionnaire' aanzienlijk ingekort. Ik zou Lillian graag het volledige nummer horen, maar vooral zien zingen. Ik weet zeker dat het een lust voor het oog zal zijn!

Fuck all!

 

When I was writing my latest post 'worries of a fake dad' it took me quite a long time to finish it. Which is uncharacteristic. Usually, writing the rough version of a new article takes me hardly any more time than it would take the average reader to read it. I usually know what I want to say, and I just write it down the way I would say it. No complicated 'written language style' phrases or expressions, just plain language, just like you and I would use in any conversation. After finishing the rough version, I need to get rid of the typos, obviously, which may take a little longer. But that is not the point. 

Thing is, when I was writing this specific story, I noticed I was mincing every word, every sentence. Now, the article was very emotional, and I wanted it to express precisely what I meant, as the person I wrote it for is important, and I wanted to support him in a rough patch. 

But there was something else. There was this nagging little voice in the back of my mind, telling me to mind my words. I never even noticed it consciously, but I found I did write a last short paragraph apologising for maybe 'going way over the top'. 

As the story in question was very personal and aimed at one single person, I did not share it the usual way through Facebook, though it is by no means secret. But I felt this was not an article that wanted to be pushed, like maybe this one, because it was not about me. For the most part, at least. Apart from the one whom it was for, I just shared it with a handful of people. I know why I did that. I did not completely feel comfortable sharing such an insight in my mind with the world at large. In the meantime, I did want some feedback, which I am happy to say I received promptly.

One of my handful of readers is a good friend from way back. She privately commented on the story in a very sensitive way. She said she found it a beautiful story and a lovely read. But she ended by telling me my last paragraph made her feel sad. 

I am grateful she said that. It made me stop and think why I would write such a paragraph. But deep inside, I already knew. And it made me cross with myself. I wrote it because of what others might think. So wrong. If I want to be honest and genuine in my writings, I must write what I mean to write, expressing what is on my mind, no matter what others may think - or even say - about it. I need more 'fuck all' moments. If I apologised about the content of an article, I won't do it again. Ever. Only then can I hope to be the free spirit I have wanted to be all my life. About bloody time at 74!

 

Worries of a fake dad

I have a child. I don't really, but I do, together with my husband. What's more, we have two. I have not begotten either of them, nor, obviously, born them into this world, and they do not share a single gene with me or my husband. We never changed their nappies - God forbid - and we haven't raised them. They came to us all finished, very presentable, they are both well-mannered, say please and thank you, and you can take them anywhere.

Like any parent, fake or real, we take our roles very seriously. Whenever they grace our doorstep, we feed them their favourite meal and, just like real parents, we very much enjoy their company. We also take the downsides seriously: we worry about jobs, about the roof over their heads, about health issues - we are just past the covid years - and above all, we worry about their emotional wellbeing. Like any parent would. 

As I said, there are two of them, and they are as different as they come. The elder of the two is an internalizer. Loyal to a fault, often finding himself in an internal conflict because of it. My husband is better than I am at guessing what's going on in the guy's head, and, more often than not, he can tell what is eating him, if anything. I am not very good at that. Once everything is out in the open, I can usually contribute where emotional stuff is concerned, and I had best leave the rational side to the pair of them. Anyway, even though we are very different, we share an awful lot, and I have written much about him (in Dutch) on heerenleed.com.

But this little story is about the other one, the younger of the two. Though with him, too, not one single gene is shared, this one is just like me in many ways. We are polyglots, we are both writers, and we are both extravert men who do not hide their emotions.

He came to us many years ago. In a dark hour, when he needed a different kind of family. A self-appointed one without the burden of blood ties, however valuable these may be. As this kind of thing often goes, it started as a joke. I remember it well. We were talking about 'our' eldest and said we had a fake son, and his answer was, "I thought that was me¨! When I asked why we couldn't have two, he said, "two gay sons, wow"! I told him we could have done worse.

It has been a done deal since. Like anyone worthwhile, he has emotional baggage, which is exactly as it should be. Relationships came and went, again, exactly as it should be. 

 

But today, he is beyond sad. After spending a happy summer on another continent with the one he thought would be the love of his life, everything went pear-shaped. He came back to us and told his sad story, still numb and heartbroken. And bewildered. He never knew what hit him. Without answers and no way of getting any, I saw my boy struggle, trying desperately for some normalcy in his life. But this lost love had cut him to the bone. And we are powerless. It brings tears to my eyes to see him like this. 

 

And now, we are in the middle of the bravest and most desperate journey anyone can make. He could not go on like this. So he went on a long journey across an ocean. With very little hope to win back his love, but determined to get answers for a head and a heart full of questions. Insane, some might say. I was surprised my husband did not say so. But I can relate. Totally. In his place, I would have done exactly the same. Brave, scared boy. We would have come with him for support (Now there is an insane and impractical idea). Instead, we came with him virtually. So yes, it is we, who are in the middle of this journey. Wherever the internet permits, we are with him every step of this rough road.

Now, he has his answers. He is still heartbroken. And still on the other side of the ocean. Poor boy. Son, it is time to turn that page. We are waiting for you here, with a chicken in the oven, a fire lit in the hearth, and open arms to greet you. Here, where you are loved for whom you are, good-natured, cheerful, sweet and helpful to all.  Deserving of a great new love. It is probably waiting round the corner. 

And, my lad, very fittingly, Martinho says it all: Canta, canta, minha gente, a vida vai melhorar! (Sing, sing, my people, life will get better). 

 

And... Sorry to my readers if I went way over the top. But it is what it is. Heartfelt. So why share this with you? Because I want to. If this emotional roller-coaster has been hard on him, it did not leave me untouched, far from it. Writing it down makes it palpable but manageable. And because I want our boy to know. He will know it is about him.

Overseas

Overseas
She was still standing in the doorway looking back. The house hadn't changed since he came into her life. And now she had to leave. The cottage was in an idyllic spot, but she had to go. He wanted it. She had to choose between her roots and her lover. Between staying here and a future, far away.

She looked back. In the cottage, everything was still exactly as it was meant to be. She had a wood-burning oven to bake bread, she had a nice room with a couch, and there was the big bed, that used to be her parents'. And there, on the sideboard with the glassware, was her show-piece. A white piece of earthenware, a bowl with a multicoloured floral relief, Southern European and sumptuous. Her show-piece. She knew, they were just things. But still, things that had always surrounded her, that, after the death of her parents, far too young, had given her life a bit of colour. And here they would stay. All of them. The ship that would carry them away had no place for trinkets. No place to take her life with her. No place for the past.

When the night swallowed up the island in the distance, she turned around. She looked into his eyes and she saw her future. And she knew she had to give herself with all her heart. To him and to her future. She straightened her back.

She was old now. Life had treated her kindly. It had given her a man with a kind heart, a daughter and two good sons, and enough to eat. She had a home, and she was still healthy, although the years had not gone by unnoticed. And sometimes, just sometimes, she saw it. Her old house, dilapidated, but still her house. Spiders lived there now. And maybe a stray cat once in a while, looking for a place to make her nest.

That night she saw a man standing in her doorway. He was standing exactly where she had turned that day, long ago. He wasn't young anymore. When his eyes were accustomed to the twilight, he carefully walked in. The floors were infested with woodworm. But they could still bear the weight of decay. The sofa, once her pride, lay overturned in a corner. The fragments of her parents' bed. The cupboard with the glassware was still there, but the contents had decayed to shreds and mildew, with the shelves that could no longer carry their weight. When he laid his hand on the bowl, still almost intact, the exuberant colours only slightly faded, he saw her. Just for a moment. An old woman on a distant shore, her eyes staring, searching. The bowl was beautiful for ugliness. When he took it with him, an old woman turned away. For the last time. She could sleep now.

Welterusten Greetje

Cyber-tante. Weten jullie het nog? De jongste – en favoriete – zus van mijn moeder, die helemaal op de hoogte was van de moderne communicatiemiddelen, die precies wist wat een ‘feed’ was, en die trouw reageerde op al mijn blogposten op ‘thuisopmadeira.nl’ en ‘heerenleed.com’. Ik heb destijds een kort verhaaltje aan haar gewijd, dat nog altijd hier te vinden is.

Mijn prachtige tante Greetje. Een ietsje frivolere versie van mijn eigen moeder, zou je kunnen zeggen. Ten tijde van mijn moeders laatste maanden, allemaal opgeschreven en bewaard in een eigen blogpost voordat een te oude computer het meenam naar zijn graf, speelde Greetje een heel belangrijke rol. Ze was er altijd als dat nodig, was, was mijn eigen referentiekader, waar we even onze eigen ideeën tegen het licht konden houden en aan Greetje konden vragen of ze ook vlekken zag.

De uitvaart van mijn moeder moest van ons een ongebruikelijke vorm krijgen. Dat lukte goed. Maar toen ik de aanwezigen moest toespreken hield ik een half oog op Greetje, om te kijken of ik het niet te bont maakte. Maar toen ik mijn zegje gezegd had stond ze op, en zei “en nou ik.’ En deed vervolgens alles nog eens dunnetjes over.  Ze was de laatste verbinding met mijn moeder.

En nu is Greetje een heel klein perkamenten restje van zichzelf geworden. Haar lichaam laat haar in de steek en het perkament is te dun geworden om nog veel op te schrijven. Daarom kreeg ik gisteren van haar kinderen het bericht dat het tijd was. Tijd om terug te brengen wat Greetje ons gaf toen mijn moeder in haar laatste fase was.

Bij mijn aankomst in het hospice word ik gewaarschuwd door mijn nichtje Elsbeth. ‘Niet schrikken. Ze is een heel oud broos vrouwtje geworden’. Ik ben niet geschrokken. Ik zag een déjà vu.  Mijn moeder in haar bed, de laatste maanden voordat ze ging. En Greetje. Ook in haar bed. Net zo’n klein vogeltje als mijn moeder destijds was. De zusjes lijken nog meer op elkaar dan ik al wist.

Greetjes stem is zo goed als weg. Ze kijkt onrustig uit haar ogen. Maar dan opeens is er een focus, een klein beetje herkenning en dan pakt ze mijn hand. Ik weet dat ze weet. Er komt een schaduw van een glimlach en ik vang een glimp op van Greetje. Ze is er nog.   

Dan vraagt iemand of ze misschien naar het terras wil. Zonder dat ze het nog kan zeggen is het duidelijk dat ze niets liever wil. Ze wordt met haar bed naar buiten gereden en haar gezicht ontspant. Buiten. Vogels. Frisse licht en een zuchtje wind door haar haren. Een echt zusje van mijn moeder.

Het is tijd om afscheid te nemen. Het valt haar zwaar nog te communiceren met de wereld. Haar krachten zijn bijna uitgeput. Het lukt haar nog net om me duidelijk te maken dat ik de groeten aan Noud moet doen, en ze laat me heel nadrukkelijk weten dat ik dat niet mag vergeten. Dan zwaait ze nog. Ze zwaait met haar handen en haar mond vormt nog het karakteristieke ‘daaag’, dat ik in mijn hoofd nog hoor klinken. Nog altijd echt Greetje. Heftig hoor.

Harm, Riekje en Elsbeth hebben me verteld dat dit haar laatste wakende momenten zullen zijn. Greetje heeft besloten dat genoeg genoeg is. Terwijl ik dit schrijf slaapt ze. Ze zal niet meer wakker worden in dit leven. Een prachtig afscheid van een prachtig mens. Een traan waardig. Maar ook een lach. En dankbaarheid dat we deel mochten zijn van haar leven.

Welterusten Greetje.

Toen moeder was gestorven stuurde Greetje me een aantal versregels die zo mooi zijn dat ik ze graag aan haar wil teruggeven.

‘afscheid nemen is met zachte vingers

Wat voorbij is dichtdoen en verpakken

In goede gedachten der herinnering.’

(Dietrich Bonhoeffer)