Courage

A fortnight ago I visited one of my favourite places in Funchal: the Fado house ‘Sabor a Fado´. I am always impressed and mostly also quite moved by the music, and I am always over-the-moon happy that I manage to understand most of the lyrics. Which, at least for me, are an indispensable element of the Portuguese Fado songs. Though there are many cheerful Portuguese songs – and they do sing these at Sabor a Fado – the word Fado means fate and the music is often laden with a warm kind of sadness and nostalgia, for which only the Portuguese have an adequate word: Saudade.

One of my favourites is a fado called ‘Meu Amor Marinheiro’(my sailor love), where the left-behind woman cries out after her lover at sea. When owner and first fadista Alexandra Sousa sings this fado, you can sense that she knows about loss in her life, and the lyrics gain a depth that a much younger girl might not manage.

Usually, by non-Portuguese, Fado is thought to be sung by women. But there are many male fadistas, and the male voice lends a completely different quality to most fados. Less drama, but often with a subdued and subtle emotion. For some time now, much to my husband's and my own delight, Sabor a Fado also has a male fadista. His name is Nelson Lume and you can look him up on Facebook. His must be in his early forties, is unapologetically gay and a bit of a ‘bad boy’. That is why I should not have been surprised. But there he was, standing straight up, waiting for the intro to give him his cue, and I? A sat there open-mouthed as I recognised the music and I knew what was coming. Meu Amor Marinheiro. Written as a woman's song, he did not change a syllable and made us believe every word. A man crying out after his man at sea. Wow! What a courage! I know I wrote a story called ‘Fuck All’, but writing something from the safety of your kitchen table is one thing, actually standing up to a bunch of strangers and tell the story, that is ‘Fuck All’ sublimated. And shamelessly sensitive.

I had stored this evening's event into the back of my mind. And it stayed there until yesterday. Surfing the net, a YouTube thumbnail caught my eye. It said ‘Mon Légionnaire’ (Edith Piaf) by Lillian. Many will think Lillian is a girl's name, but it isn't. And the thumbnail featured a young boy. Curious, I clicked the link. It turned out to be a recent episode of The Voice of France. Featuring Lillian singing ‘Mon Légionnaire’. Made famous by Edith Piaf, who sung about her Légionnaire back in 1937 (referring to a soldier of the legendary French Foreign Legion) who loved her for one night and then left into the sunny morning, only to be found dead in the desert.

And here is this angelic and innocent looking boy, only 18 years old, owning the song. The ‘Voice’ coaches were gob-smacked. And I clicked 'replay´. And again.

 

The boy did not just sing the song, he lived it. He put paid to any frown upon one-night stands, hang on, to gay one-night stands, an the way he briefly closed his eyes when he told us ‘he was so beautiful and he smelled so good of warm sand’ told me this was genuine. You could see the boy needed a second to come back into himself after the last notes died. 

 

A bitter-sweet story.  And here is an 18 year old boy, 87 years later, and turns it into a thing of incredible beauty.  

When I was 18, and when I was forty, I could not have gathered enough courage to do a thing like this. And even today, society is not really ready for such candour, and I wonder if it ever will be. But I thank the powers that be that the world has produced a Nelson and a Lillian, and that I live to see the day. 

 Nederlandse versie hier.

links: 

• lyrics and YouTube for 'Meu Amor Marinheiro´
• original and full lyrics of Edith Piaf´s 'Mon Légionnaire and Youtube
• link to Lillian performing for 'The Voice of France' 

 note: 

Probably for the sake of the 'Voice' show, the lyrics of 'Mon Légionnaire' have been considerably shortened. I would love to  hear, but above all see, Lillian doing the full song. I am sure it will be a sight to behold!

Moed

 

Twee weken geleden was ik op één van mijn favoriete plekken in Funchal: het Fadohuis 'Sabor a Fado'. Ik ben altijd onder de indruk en meestal ook behoorlijk geraakt door de muziek, en ik ben altijd weer blij dat het me meestal lukt om de teksten te verstaan. Die zijn, voor mij althans, een onmisbaar element van de Portugese fado. Hoewel er veel vrolijke Portugese liedjes zijn - en die zingen ze ook bij Sabor a Fado - betekent het woord Fado noodlot en is de muziek vaak beladen met een warm soort verdriet en nostalgie, waar alleen de Portugezen een geschikt woord voor hebben: Saudade.

Een van mijn favorieten is de fado 'Meu Amor Marinheiro' (mijn geliefde zeeman), waarin een achtergebleven vrouw roept om haar geliefde op zee. Als eigenaresse en eerste fadista Alexandra Sousa deze fado zingt, merk je dat ze weet wat verlies is in haar leven, en de tekst krijgt een diepte die een veel jonger meisje misschien niet voor elkaar zou krijgen.

Niet-Portugezen denken meestal dat fado altijd door vrouwen wordt gezongen. Maar er zijn veel mannelijke fadista's en de mannenstem geeft de fado's een heel andere lading. Minder drama, maar vaak met een ingetogen en subtiele emotie. Sinds enige tijd heeft Sabor a Fado ook een mannelijke fadista, en Noud en ik zijn daar dol op. Zijn naam is Nelson Lume en je kunt hem opzoeken op Facebook. Hij moet begin veertig zijn, is onbeschaamd homo en een beetje een 'bad boy'. Daarom had ik eigenlijk niet verbaasd moeten zijn. Maar daar stond hij, trots rechtop, wachtend op het eind van de intro, en ik? Ik zat daar met open mond omdat ik de muziek herkende en wist wat er ging komen. Meu Amor Marinheiro. Geschreven als een vrouwenlied, maar hij veranderde geen lettergreep en we geloofden elk woord. Een man die roept om zijn zeeman. Wauw! Wat een lef! Ik weet dat ik een verhaal heb geschreven dat 'Fuck All' heet, maar iets schrijven veilig achter je keukentafel is één ding, maar gewoon voor een stel vreemden gaan staan en je verhaal vertellen, dat is 'Fuck All' gesublimeerd. En schaamteloos gevoelig.

Ik had die avond in mijn achterhoofd opgeslagen. En daar bleef hij tot gisteren. Toen ik over het net wat aan het surfen was viel mijn oog op een YouTube thumbnail. Er stond 'Mon Légionnaire (Edith Piaf) door Lillian' bij. Jullie zullen wel denken dat Lillian een meisjesnaam is, maar dat is in het Frans niet zo. Een meisje zou Lilliane heten, met een extra -e. En op de thumbnail stond de foto van een jongen. Nieuwsgierig klikte ik op de link. Het bleek een recente aflevering van The Voice of France te zijn. Waarin Lillian 'Mon Légionnaire' zingt. Beroemd gemaakt door Edith Piaf, die al in 1937 zong over haar Légionnaire (verwijzend naar een soldaat uit het legendarische Franse Vreemdelingenlegioen) die haar één nacht beminde en toen vertrok de zonnige ochtend in, om later dood in de woestijn te worden gevonden.

En hier is een angelieke en onbevangen jongen, pas 18 jaar, die zich het lied volledig toeëigende. De 'Voice'-coaches waren sprakeloos. En ik klikte op 'replay. En nog eens. 

De jongen zong het lied niet alleen, hij beleefde het. Hij maakte korte metten met alle gefronste wenkbrauwen over one-night-stands, laat staan over gay one-night-stands, en toen hij even zijn ogen sloot en vertelde dat 'hij zo mooi was en zo lekker naar warm zand rook' wist ik dat het echt was en hij een moment herleefde. Toen de laatste noot verstomde kon je zien dat de jongen even nodig had om weer tot zichzelf te komen.

Een bitterzoet verhaal. En een jongen van 18 zingt hetzelfde lied 87 jaar later en maakt er iets ongelooflijk moois van.

Toen ik 18 was, én toen ik 40 was had ik niet genoeg moed kunnen verzamelen om zoiets te doen. En zelfs vandaag is de maatschappij nog altijd niet klaar voor zulke openhartigheid, zal het misschien nooit zijn. Maar ik dank de hogere machten dat de wereld een Nelson en een Lillian heeft voortgebracht en dat ik dat mag beleven.

English version here.

links:

• tekst en YouTube voor 'Meu Amor Marinheiro´
• originele en volledige tekst van Edith Piaf´s 'Mon Légionnaire and Youtube
• link naar Lillian´s optreden voor 'The Voice of France' 

noot:

Waarschijnlijk ten behoeve van de 'Voice' show is de tekst van 'Mon Légionnaire' aanzienlijk ingekort. Ik zou Lillian graag het volledige nummer horen, maar vooral zien zingen. Ik weet zeker dat het een lust voor het oog zal zijn!

Fuck all!

 

When I was writing my latest post 'worries of a fake dad' it took me quite a long time to finish it. Which is uncharacteristic. Usually, writing the rough version of a new article takes me hardly any more time than it would take the average reader to read it. I usually know what I want to say, and I just write it down the way I would say it. No complicated 'written language style' phrases or expressions, just plain language, just like you and I would use in any conversation. After finishing the rough version, I need to get rid of the typos, obviously, which may take a little longer. But that is not the point. 

Thing is, when I was writing this specific story, I noticed I was mincing every word, every sentence. Now, the article was very emotional, and I wanted it to express precisely what I meant, as the person I wrote it for is important, and I wanted to support him in a rough patch. 

But there was something else. There was this nagging little voice in the back of my mind, telling me to mind my words. I never even noticed it consciously, but I found I did write a last short paragraph apologising for maybe 'going way over the top'. 

As the story in question was very personal and aimed at one single person, I did not share it the usual way through Facebook, though it is by no means secret. But I felt this was not an article that wanted to be pushed, like maybe this one, because it was not about me. For the most part, at least. Apart from the one whom it was for, I just shared it with a handful of people. I know why I did that. I did not completely feel comfortable sharing such an insight in my mind with the world at large. In the meantime, I did want some feedback, which I am happy to say I received promptly.

One of my handful of readers is a good friend from way back. She privately commented on the story in a very sensitive way. She said she found it a beautiful story and a lovely read. But she ended by telling me my last paragraph made her feel sad. 

I am grateful she said that. It made me stop and think why I would write such a paragraph. But deep inside, I already knew. And it made me cross with myself. I wrote it because of what others might think. So wrong. If I want to be honest and genuine in my writings, I must write what I mean to write, expressing what is on my mind, no matter what others may think - or even say - about it. I need more 'fuck all' moments. If I apologised about the content of an article, I won't do it again. Ever. Only then can I hope to be the free spirit I have wanted to be all my life. About bloody time at 74!

 

Worries of a fake dad

I have a child. I don't really, but I do, together with my husband. What's more, we have two. I have not begotten either of them, nor, obviously, born them into this world, and they do not share a single gene with me or my husband. We never changed their nappies - God forbid - and we haven't raised them. They came to us all finished, very presentable, they are both well-mannered, say please and thank you, and you can take them anywhere.

Like any parent, fake or real, we take our roles very seriously. Whenever they grace our doorstep, we feed them their favourite meal and, just like real parents, we very much enjoy their company. We also take the downsides seriously: we worry about jobs, about the roof over their heads, about health issues - we are just past the covid years - and above all, we worry about their emotional wellbeing. Like any parent would. 

As I said, there are two of them, and they are as different as they come. The elder of the two is an internalizer. Loyal to a fault, often finding himself in an internal conflict because of it. My husband is better than I am at guessing what's going on in the guy's head, and, more often than not, he can tell what is eating him, if anything. I am not very good at that. Once everything is out in the open, I can usually contribute where emotional stuff is concerned, and I had best leave the rational side to the pair of them. Anyway, even though we are very different, we share an awful lot, and I have written much about him (in Dutch) on heerenleed.com.

But this little story is about the other one, the younger of the two. Though with him, too, not one single gene is shared, this one is just like me in many ways. We are polyglots, we are both writers, and we are both extravert men who do not hide their emotions.

He came to us many years ago. In a dark hour, when he needed a different kind of family. A self-appointed one without the burden of blood ties, however valuable these may be. As this kind of thing often goes, it started as a joke. I remember it well. We were talking about 'our' eldest and said we had a fake son, and his answer was, "I thought that was me¨! When I asked why we couldn't have two, he said, "two gay sons, wow"! I told him we could have done worse.

It has been a done deal since. Like anyone worthwhile, he has emotional baggage, which is exactly as it should be. Relationships came and went, again, exactly as it should be. 

 

But today, he is beyond sad. After spending a happy summer on another continent with the one he thought would be the love of his life, everything went pear-shaped. He came back to us and told his sad story, still numb and heartbroken. And bewildered. He never knew what hit him. Without answers and no way of getting any, I saw my boy struggle, trying desperately for some normalcy in his life. But this lost love had cut him to the bone. And we are powerless. It brings tears to my eyes to see him like this. 

 

And now, we are in the middle of the bravest and most desperate journey anyone can make. He could not go on like this. So he went on a long journey across an ocean. With very little hope to win back his love, but determined to get answers for a head and a heart full of questions. Insane, some might say. I was surprised my husband did not say so. But I can relate. Totally. In his place, I would have done exactly the same. Brave, scared boy. We would have come with him for support (Now there is an insane and impractical idea). Instead, we came with him virtually. So yes, it is we, who are in the middle of this journey. Wherever the internet permits, we are with him every step of this rough road.

Now, he has his answers. He is still heartbroken. And still on the other side of the ocean. Poor boy. Son, it is time to turn that page. We are waiting for you here, with a chicken in the oven, a fire lit in the hearth, and open arms to greet you. Here, where you are loved for whom you are, good-natured, cheerful, sweet and helpful to all.  Deserving of a great new love. It is probably waiting round the corner. 

And, my lad, very fittingly, Martinho says it all: Canta, canta, minha gente, a vida vai melhorar! (Sing, sing, my people, life will get better). 

 

And... Sorry to my readers if I went way over the top. But it is what it is. Heartfelt. So why share this with you? Because I want to. If this emotional roller-coaster has been hard on him, it did not leave me untouched, far from it. Writing it down makes it palpable but manageable. And because I want our boy to know. He will know it is about him.

Overseas

Overseas
She was still standing in the doorway looking back. The house hadn't changed since he came into her life. And now she had to leave. The cottage was in an idyllic spot, but she had to go. He wanted it. She had to choose between her roots and her lover. Between staying here and a future, far away.

She looked back. In the cottage, everything was still exactly as it was meant to be. She had a wood-burning oven to bake bread, she had a nice room with a couch, and there was the big bed, that used to be her parents'. And there, on the sideboard with the glassware, was her show-piece. A white piece of earthenware, a bowl with a multicoloured floral relief, Southern European and sumptuous. Her show-piece. She knew, they were just things. But still, things that had always surrounded her, that, after the death of her parents, far too young, had given her life a bit of colour. And here they would stay. All of them. The ship that would carry them away had no place for trinkets. No place to take her life with her. No place for the past.

When the night swallowed up the island in the distance, she turned around. She looked into his eyes and she saw her future. And she knew she had to give herself with all her heart. To him and to her future. She straightened her back.

She was old now. Life had treated her kindly. It had given her a man with a kind heart, a daughter and two good sons, and enough to eat. She had a home, and she was still healthy, although the years had not gone by unnoticed. And sometimes, just sometimes, she saw it. Her old house, dilapidated, but still her house. Spiders lived there now. And maybe a stray cat once in a while, looking for a place to make her nest.

That night she saw a man standing in her doorway. He was standing exactly where she had turned that day, long ago. He wasn't young anymore. When his eyes were accustomed to the twilight, he carefully walked in. The floors were infested with woodworm. But they could still bear the weight of decay. The sofa, once her pride, lay overturned in a corner. The fragments of her parents' bed. The cupboard with the glassware was still there, but the contents had decayed to shreds and mildew, with the shelves that could no longer carry their weight. When he laid his hand on the bowl, still almost intact, the exuberant colours only slightly faded, he saw her. Just for a moment. An old woman on a distant shore, her eyes staring, searching. The bowl was beautiful for ugliness. When he took it with him, an old woman turned away. For the last time. She could sleep now.

Welterusten Greetje

Cyber-tante. Weten jullie het nog? De jongste – en favoriete – zus van mijn moeder, die helemaal op de hoogte was van de moderne communicatiemiddelen, die precies wist wat een ‘feed’ was, en die trouw reageerde op al mijn blogposten op ‘thuisopmadeira.nl’ en ‘heerenleed.com’. Ik heb destijds een kort verhaaltje aan haar gewijd, dat nog altijd hier te vinden is.

Mijn prachtige tante Greetje. Een ietsje frivolere versie van mijn eigen moeder, zou je kunnen zeggen. Ten tijde van mijn moeders laatste maanden, allemaal opgeschreven en bewaard in een eigen blogpost voordat een te oude computer het meenam naar zijn graf, speelde Greetje een heel belangrijke rol. Ze was er altijd als dat nodig, was, was mijn eigen referentiekader, waar we even onze eigen ideeën tegen het licht konden houden en aan Greetje konden vragen of ze ook vlekken zag.

De uitvaart van mijn moeder moest van ons een ongebruikelijke vorm krijgen. Dat lukte goed. Maar toen ik de aanwezigen moest toespreken hield ik een half oog op Greetje, om te kijken of ik het niet te bont maakte. Maar toen ik mijn zegje gezegd had stond ze op, en zei “en nou ik.’ En deed vervolgens alles nog eens dunnetjes over.  Ze was de laatste verbinding met mijn moeder.

En nu is Greetje een heel klein perkamenten restje van zichzelf geworden. Haar lichaam laat haar in de steek en het perkament is te dun geworden om nog veel op te schrijven. Daarom kreeg ik gisteren van haar kinderen het bericht dat het tijd was. Tijd om terug te brengen wat Greetje ons gaf toen mijn moeder in haar laatste fase was.

Bij mijn aankomst in het hospice word ik gewaarschuwd door mijn nichtje Elsbeth. ‘Niet schrikken. Ze is een heel oud broos vrouwtje geworden’. Ik ben niet geschrokken. Ik zag een déjà vu.  Mijn moeder in haar bed, de laatste maanden voordat ze ging. En Greetje. Ook in haar bed. Net zo’n klein vogeltje als mijn moeder destijds was. De zusjes lijken nog meer op elkaar dan ik al wist.

Greetjes stem is zo goed als weg. Ze kijkt onrustig uit haar ogen. Maar dan opeens is er een focus, een klein beetje herkenning en dan pakt ze mijn hand. Ik weet dat ze weet. Er komt een schaduw van een glimlach en ik vang een glimp op van Greetje. Ze is er nog.   

Dan vraagt iemand of ze misschien naar het terras wil. Zonder dat ze het nog kan zeggen is het duidelijk dat ze niets liever wil. Ze wordt met haar bed naar buiten gereden en haar gezicht ontspant. Buiten. Vogels. Frisse licht en een zuchtje wind door haar haren. Een echt zusje van mijn moeder.

Het is tijd om afscheid te nemen. Het valt haar zwaar nog te communiceren met de wereld. Haar krachten zijn bijna uitgeput. Het lukt haar nog net om me duidelijk te maken dat ik de groeten aan Noud moet doen, en ze laat me heel nadrukkelijk weten dat ik dat niet mag vergeten. Dan zwaait ze nog. Ze zwaait met haar handen en haar mond vormt nog het karakteristieke ‘daaag’, dat ik in mijn hoofd nog hoor klinken. Nog altijd echt Greetje. Heftig hoor.

Harm, Riekje en Elsbeth hebben me verteld dat dit haar laatste wakende momenten zullen zijn. Greetje heeft besloten dat genoeg genoeg is. Terwijl ik dit schrijf slaapt ze. Ze zal niet meer wakker worden in dit leven. Een prachtig afscheid van een prachtig mens. Een traan waardig. Maar ook een lach. En dankbaarheid dat we deel mochten zijn van haar leven.

Welterusten Greetje.

Toen moeder was gestorven stuurde Greetje me een aantal versregels die zo mooi zijn dat ik ze graag aan haar wil teruggeven.

‘afscheid nemen is met zachte vingers

Wat voorbij is dichtdoen en verpakken

In goede gedachten der herinnering.’

(Dietrich Bonhoeffer)

Saudades

Vandaag is het ineens weer zomer. Dat kan hier op Madeira zomaar gebeuren op 2 december. En omdat het 2 december is stel ik mij ineens mijn ouders voor. Hier in onze tuin op Madeira. Waarom vandaag? Het was hun verjaardag. Vandaag zou mijn moeder 103 geworden zijn, mijn vader 104. Mijn moeder zou genoten hebben van een dag als vandaag. Heerlijk op het terras, buiten ontbijten en koffie, even naar de zondagsmarkt voor (écht) verse groenten en fruit, zoals je die in Nederland allang  niet meer kunt kopen, en dan gauw weer terug naar huis, lekker rommelen in de tuin. Mijn vader zou ook genoten hebben, omdat hij ervan genieten kon dat mijn moeder genoot. Hij zou wel om de parasol gevraagd hebben want hij kon niet zo goed tegen de warmte.
Het is gemakkelijk om mijn ouders hier in onze tuin voor te stellen. Maar in werkelijkheid zijn ze er niet meer. Of toch? Ik denk lang niet elke 2 december aan hun verjaardag. Maar vandaag wel. Ik weet ook niet waarom. Of misschien toch wel: mijn laatste verbinding met mijn kindertijd is mijn moeder's jongste zusje, tante Greetje. Als ik haar opbel is haar stem nog altijd die van haarzelf, en lijkt heel erg op die van mijn moeder. En ze klinkt nog net zo als heel wat decennia geleden, en messcherp is ze ook nog, maar ze is nu echt heel oud en moest door de zoveelste ongelukkige val haar huis achterlaten en verhuizen naar een kamer in een verpleeghuis. Dat is allemaal heel recent, en dringt de herinnering op aan mijn moeder toen ze, ook door een ongelukkige val, in het verpleeghuis terecht kwam. Droevige tijden.

Maar vandaag zijn ze hier in onze tuin. De droefheid maakte al heel lang geleden plaats voor een milde nostalgie, die eigenlijk niet eens zo mag heten. Hier heet dat Saudades. Een prachtig woord. Saudades.